www.w-lubelskie.pl - informacje miejskie i wojewódzkie, kultura, rozrywka, katalog gospodarczy firm: motoryzacja, medycyna, nieruchomiości, budowlana.
dziś z kwiatami do Marii i Władysława Poniedziałek 27 czerwca 2022
Miasto na prawach powiatu Chełm

Województwo Lubelskie - Miasto na prawach powiatu Chełm
Dane podstawowe
CheÅ‚m (ukr. Холм – ChoÅ‚m) – miasto powiatowe we wschodniej Polsce. Znajduje siÄ™ na poÅ‚udniowy wschód od Lublina, na póÅ‚noc od ZamoÅ›cia oraz na poÅ‚udnie od BiaÅ‚ej Podlaskiej, w odlegÅ‚oÅ›ci 25 km od granicy z UkrainÄ…. Leży nad rzekÄ… UherkÄ…, lewym dopÅ‚ywem Bugu.
CheÅ‚m jest po Lublinie drugim co do liczby ludnoÅ›ci miastem w województwie lubelskim. W latach 1975-1999 byÅ‚a tu siedziba urzÄ™du województwa cheÅ‚mskiego.
Miasto jest poÅ‚ożone na jedynych swojego rodzaju w Europie Åšrodkowej glebach kredowych i wyróżnia siÄ™ bogatÄ… historiÄ… styku trzech kultur polskiej, ukraiÅ„skiej i żydowskiej.
Demografia
* Powierzchnia: 35,29 km²
* Liczba mieszkaÅ„ców: 67 887 (30 IX 2006)[2]
* PodziaÅ‚ na osiedla\dzielnice: Kumowa Dolina, Osiedle Malowane, Wygon, Horodyszcze, BieÅ‚awin, Rampa Brzeska, Antonin, Wolwinów, Bazylany, Osiedle Bazylany, Pokrówka, Å»óÅ‚taÅ„ce, Trubaków, Majdan, Osiedle Gwarek, Osiedle Sikorskiego (Zachód), Pilichonki, ObÅ‚onie, Osiedle Dyrekcja Dolna, Osiedle Cementowni, DziaÅ‚ki, Osiedle Na Klinie, Osiedle KoÅ›ciuszki, Osiedle SÅ‚oneczne, Osiedle Jordana, Centrum, Osiedle Baszta, Osiedle SÅ‚owackiego, Osiedle Dyrekcja Górna, Osiedle Koniczynka, Osiedle XXX-lecia
Geologia i rzeźba terenu
CheÅ‚m leży w zachodniej części Polesia WoÅ‚yÅ„skiego, na obszarze Pagórów CheÅ‚mskich i Obniżenia DubieÅ„skiego (Dubienki). Najwyższym punktem jest wzniesienie Góra CheÅ‚mska siÄ™gajÄ…ce 220 metrów n.p.m., najniższym dolina Uherki w dzielnicy BieÅ‚awin - 80 metrów n.p.m.
PodÅ‚oże glebowe stanowiÄ… głębokie warstwy kredy pochodzÄ…ce z okresu kredy, kiedy to dzisiejsze tereny CheÅ‚ma stanowiÅ‚y dno ówczesnego oceanu. Ilość kredy w ziemi dochodzi miejscami do 99%.
Åšrodowisko naturalne
WedÅ‚ug wojewódzkiego raportu o stanie Å›rodowiska[3] jakość Å›rodowiska naturalnego w CheÅ‚mie jest w odnoszeniu do innych porównywalnych miast Polski dość dobra. Pomimo dziaÅ‚ajÄ…cej w bezpoÅ›rednim sÄ…siedztwie miasta cementowni jakość powietrza i gleb w mieÅ›cie jest zadowalajÄ…ca[4]. Również rosnÄ…cy ruch drogowy nie przyczyniÅ‚ siÄ™ jeszcze do przekroczenia krytycznej granicy zanieczyszczenia haÅ‚asem (75dB) nawet w najgÅ‚oÅ›niejszych miejscach miasta. Ale istniejÄ… także ekologiczne problemy i wyzwania. W obliczu zobowiÄ…zaÅ„ Polski wobec wymagaÅ„ Ramowej Dyrektywy Wodnej UE wyznaczajÄ…cej jako cel dobry stan wód, III klasa czystoÅ›ci wody w Uherce jest niezadowalajÄ…cÄ…, chociaż lepszÄ… w porównaniu do czystoÅ›ci wiÄ™kszoÅ›ci rzek na Lubelszczyźnie. Poza tym w CheÅ‚mie nie zauważa siÄ™ jeszcze potrzeby zastosowaÅ„ odnawialnych źródeÅ‚ energii, co w obliczu wyzwaÅ„ zwiÄ…zanych ze zmianami klimatycznymi na Ziemi jest niedociÄ…gniÄ™ciem. Z drugiej strony jednak istniejÄ… starania o modernizacjÄ™ i racjonalizacjÄ™ pozyskiwania energii konwencjonalnymi sposobami.
Ochrona przyrody na terenie miasta: Kredowe gleby sprzyjaÅ‚y powstaniu w swoim rodzaju rzadkich w Europie Å›rodkowej i unikalnych na skalÄ™ krajowÄ… torfowisk wÄ™glanowych i zwiÄ…zanych z nimi systemów ekologicznych, bÄ™dÄ…cych ostojÄ… rzadkich roÅ›lin i zwierzÄ…t. W najbliższej okolicy miasta znajduje siÄ™ 5 rezerwatów przyrody z czego 3 chroniÄ… te biotopy. Jeden rezerwat przyrody "Wolwinów" znajduje siÄ™ w Lesie Borek w granicach miasta i chroni pÅ‚at roÅ›linnoÅ›ci stepowej na leÅ›nej polanie. Nowym wyzwaniem dla ochrony przyrody CheÅ‚ma jest szrotówek kasztanowcowiaczek szkodnik atakujÄ…cy od kilku lat miejskie kasztanowce.
Klimat
Chełm leży, jak większość terenu Polski, w umiarkowanej strefie klimatycznej typu przejściowego.
Władze samorządowe
Urząd Miasta Chełm
ul. Lubelska 65, 22-100 Chełm
tel. (+48-82) 565-22-23, 565-22-32
fax.(+48-82) 565-22-54
Prezydent Miasta Chełm - Agata Fisz
tel. (082) 565-46-10
fax (082) 565 22 54
e-mail: info@chelm.pl
I Zastępca Prezydenta Miasta Chełm
Józef Górny
ul. Lubelska 65, 22-100 Chełm
tel. (082) 565-46-10
fax (082) 565 22 54
e-mail: info@chelm.pl
Sekretarz Miasta
Elżbieta Grzyb
ul. Lubelska 65, 22-100 Chełm
tel. (082) 565-46-10
fax (082) 565 22 54
e-mail: info@chelm.pl
Skarbnik Miasta
Barbara Rozwałka
ul. Lubelska 65, 22-100 Chełm
tel. (082) 565-46-10
fax (082) 565 22 54
e-mail: info@chelm.pl
Gospodarka
Od najdawniejszych czasów miasto byÅ‚o znaczÄ…cym oÅ›rodkiem handlu i rzemiosÅ‚a. Przemiany ustrojowe zapoczÄ…tkowane w gospodarce w 1990 roku zmieniÅ‚y oblicze gospodarcze miasta. W CheÅ‚mie dziaÅ‚a okoÅ‚o 5300 firm.
W początkowym okresie prywatyzacji najdynamiczniej rozwijał się handel i usługi. W ostatnich latach przybywa coraz więcej nowych przedsiębiorstw produkcyjno-usługowych.
W cheÅ‚mskiej gospodarce dominuje przemysÅ‚ mineralny. Od dawna jego rozwój wiÄ…zaÅ‚ siÄ™ z istniejÄ…cÄ… od 1960 roku CementowniÄ… "CheÅ‚m".
Po przeksztaÅ‚ceniach strukturalnych jest to spóÅ‚ka akcyjna z udziaÅ‚em kapitaÅ‚u zagranicznego i nadal należy do najwiÄ™kszych pracodawców na tutejszym rynku pracy. Swoje miejsce ma tu także przemysÅ‚ spożywczy, odzieżowy, meblowy, elektromaszynowy, szklarski.
Kultura i rozrywka
CheÅ‚m to bogaty oÅ›rodek życia kulturalnego. ZnajdujÄ… siÄ™ tu: CheÅ‚mski Dom Kultury, CheÅ‚mska Biblioteka Publiczna, CheÅ‚mskie Muzeum, MÅ‚odzieżowy Dom Kultury, PaÅ„stwowa SzkoÅ‚a Muzyczna I i II stopnia oraz liczne stowarzyszenia kulturalne. Na terenie CheÅ‚ma dziaÅ‚ajÄ… m.in.: Formacja TaÅ„ców LatynoamerykaÅ„skich "TAKT ZOMAR" (dwukrotny mistrz Polski w 1997 i 1998 r., wicemistrz Polski w 1999 r. oraz zdobywca czwartego miejsca na mistrzostwach Å›wiata w 1996 r., ), ZespóÅ‚ TaÅ„ca Ludowego Ziemi CheÅ‚mskiej, Chór Ziemi CheÅ‚mskiej "HejnaÅ‚", Chór PaÅ„stwowej SzkoÅ‚y Muzycznej, Orkiestra DÄ™ta, "Estrada DzieciÄ™ca", "Promyczki".
CheÅ‚m jest miejscem spotkaÅ„ miÅ‚oÅ›ników z kraju i z zagranicy muzyki akordeonowej oraz pieÅ›ni sakralnej. Wszystkim sÄ… znane plenery plastyczne, zarówno plastyków amatorów jak i artystów profesjonalnych z caÅ‚ej Europy. Prace z tych ostatnich spotkaÅ„ wzbogacajÄ… zbiory Galerii '72, uznanej na caÅ‚ym Å›wiecie kolekcji sztuki wspóÅ‚czesnej.
Atrakcje przyrodnicze
Walory przyrodnicze Chełma i okolic
W dorzeczu Å›rodkowego Bugu i Wieprza leży powiat cheÅ‚mski, region ciekawy i kryjÄ…cy w sobie wiele tajemnic. Pomimo niewielkiej powierzchni wyróżnia siÄ™ bardzo dużym zróżnicowaniem przyrodniczym i krajobrazowym, gdyż to tutaj wÅ‚aÅ›nie stykajÄ… siÄ™ odmienne regiony: Polesie zaliczane do Europy Wschodniej oraz Wyżyna Lubelska zaliczana do Europy Zachodniej. Każdy z nich charakteryzuje siÄ™ odmiennÄ… budowÄ… geologicznÄ…, uksztaÅ‚towaniem terenu oraz specyficznÄ… florÄ… i faunÄ….
NajwiÄ™ksza część regionu poÅ‚ożona jest w obrÄ™bie poÅ‚udniowej części Polesia zwanego Polesiem WoÅ‚yÅ„skim. CentralnÄ… jego część stanowiÄ… wysuniÄ™te ku póÅ‚nocy izolowane Pagóry CheÅ‚mskie, stanowiÄ…ce obszar przejÅ›ciowy pomiÄ™dzy typowymi krajobrazami poleskimi na póÅ‚nocy, a wyżynami na poÅ‚udniu. Ich cechÄ… charakterystycznÄ… sÄ… wznoszÄ…ce siÄ™ wÅ›ród zabagnionych równin wzgórza zbudowane z opoki i margli kredowych oraz trzeciorzÄ™dowych piaskowców. Na zachód od Pagórów, wzdÅ‚uż Wieprza rozciÄ…ga siÄ™ Obniżenie Dorohuckie, a na wschód, wzdÅ‚uż Bugu - Obniżenie DubieÅ„skie. W krajobrazie tych obniżeÅ„ dominujÄ… rozlegÅ‚e, pÅ‚askie równiny wypeÅ‚nione torfami, rzadziej piaskami i madami, użytkowane jako łąki. Najbardziej urozmaicone krajobrazowo sÄ… DziaÅ‚y Grabowieckie należące do Wyżyny Lubelskiej. ZajmujÄ… tylko niewielkÄ…, poÅ‚udniowÄ… część regionu. CharakteryzujÄ… siÄ™ wystÄ™pujÄ…cymi na przemian wzniesieniami (grzÄ™dami) i obniżeniami (padoÅ‚ami) rozciÄ™tymi dolinÄ… rzeki WojsÅ‚awki. PadoÅ‚y sÄ… efektem erozji pokrywy lessowej, a częściowo także podÅ‚oża kredowego. GrzÄ™dy osiÄ…gajÄ… maksymalnÄ… wysokość siÄ™gajÄ…cÄ… prawie 300 m n.p.m. PodstawowÄ…, dominujÄ…cÄ… w krajobrazie formÄ… sÄ… rozciÄ™cia erozyjne typu wÄ…wozów tworzÄ…ce miejscami gÄ™stÄ… sieć dolinek o stromo nachylonych zboczach oraz wÄ…skich i pÅ‚askich dnach.
Wody
Wody sÄ… jednym z najważniejszych czynników ksztaÅ‚tujÄ…cych Å›rodowisko przyrodnicze tego obszaru, jednoczeÅ›nie w sposób istotny podnoszÄ…cym jego walory krajobrazowe i turystyczne. W regionie cheÅ‚mskim najważniejszym i jednoczeÅ›nie najciekawszym akwenem wodnym jest Bug posiadajÄ…cy, jako jedna z ostatnich w Europie rzek naturalny charakter. PÅ‚ynie leniwie wÅ›ród rozlegÅ‚ych dolin, ma krÄ™te, nieuregulowane koryto i bardzo liczne, zarastajÄ…ce starorzecza. Wiele niezapomnianych wrażeÅ„ mogÄ… dostarczyć również wÄ™drówki dolinami pozostaÅ‚ych rzek: WojsÅ‚awki, Rejki czy Mogielnicy, bÄ™dÄ…cymi dopÅ‚ywami Wieprza lub WeÅ‚nianki, Uherki czy Udalu bÄ™dÄ…cymi dopÅ‚ywami Bugu. Przy ujÅ›ciu Udalu, na zbiorniku Husynne znajduje siÄ™ jedna z nielicznych w kraju kolonia aż czterech gatunków rybitw, w tym dwóch: rybitwy biaÅ‚owÄ…sej i rybitwy biaÅ‚oszyjej, wpisanych do Polskiej czerwonej ksiÄ™gi zwierzÄ…t.
Flora i Fauna

Szata roÅ›linna zachowaÅ‚a wiele ze swoich naturalnych cech, decydujÄ…c o wyjÄ…tkowej wartoÅ›ci tutejszych krajobrazów. Elementem charakterystycznym dla Ziemi CheÅ‚mskiej sÄ… torfowiska niskie oraz murawy kserotermiczne. NajwiÄ™cej torfowisk wystÄ™puje w Obniżeniu Dorohuckim i Obniżeniu DubieÅ„skim. W zasiÄ™gu żyznych wód wolno pÅ‚ynÄ…cych rzek powstawaÅ‚y torfowiska dolinowe. Odmienny, bo pojezierny charakter majÄ… wyjÄ…tkowe i niezwykle cenne przyrodniczo torfowiska wÄ™glanowe, poÅ‚ożone na obrzeżach Pagórów CheÅ‚mskich. PowstaÅ‚y one w obniżeniach terenu, w bezpoÅ›rednim sÄ…siedztwie wzgórz zbudowanych z kredy piszÄ…cej. W takich warunkach zÅ‚oża torfu wysycaÅ‚y siÄ™ zwiÄ…zkami wapnia. ZnacznÄ… powierzchniÄ™ torfowisk zajmujÄ… zwarte Å‚any rzadkiej w Polsce roÅ›liny pochodzenia atlantyckiego - kÅ‚oci wiechowatej. PoÅ›ród nich, na niewielkich kredowych wypiÄ™trzeniach, zwanych grÄ…dzikami rozrzucone sÄ… wysepki z murawami kserotermicznymi. Taka mozaika zbiorowisk torfowiskowych i kserotermicznych jest zjawiskiem wyjÄ…tkowym w skali Europy. OsobliwoÅ›ciami florystycznymi torfowisk sÄ… starzec wielkolistny, jÄ™zyczka syberyjska i dwulistnik muszy, jedne z najrzadszych roÅ›lin w naszym kraju. Inne rzadkie już w Polsce gatunki, takie jak: kosaciec syberyjski, gnidosz królewski, storczyk krwisty czy kosatka kielichowa rosnÄ… na torfowiskach w populacjach liczÄ…cych tysiÄ…ce osobników. Torfowiska wÄ™glanowe majÄ… również bardzo duże znaczenie jako siedliska wielu ginÄ…cych gatunków zwierzÄ…t, w tym zwÅ‚aszcza ptaków i motyli. SpoÅ›ród ponad 150 wystÄ™pujÄ…cych tu gatunków ptaków dwa: wodniczka i derkacz, sÄ… zagrożone w skali Å›wiata. Oprócz nich można tu jeszcze spotkać takie rzadkoÅ›ci jak: bÅ‚otniak łąkowy, kulik wielki, dubelt i sowa bÅ‚otna. Innym osobliwym mieszkaÅ„cem torfowisk jest żóÅ‚w bÅ‚otny. Bardzo bogaty jest również Å›wiat owadów, a zwÅ‚aszcza motyli, których wystÄ™puje tu ponad 800 gatunków. Dla kilkunastu spoÅ›ród nich torfowiska sÄ… jednym z nielicznych w kraju i Europie miejsc wystÄ™powania. Najcenniejsze fragmenty torfowisk wÄ™glanowych chronione sÄ… w rezerwatach przyrody: Bagno Serebryskie, Brzeźno, Roskosz i Torfowisko Sobowice.
Nieodłącznym elementem chełmskiego krajobrazu są rozległe łąki występujące w dolinach rzecznych i na dawno zarośniętych jeziorach. Na najcenniejszych ekstensywnie użytkowanych łąkach najczęściej spotkać można chronione gatunki roślin takie jak: pełnik europejski, storczyk szerokolistny oraz zwierząt: czajka, rycyk, kszyk.
Murawy kserotermiczne to nieleÅ›ne zbiorowiska siedlisk sÅ‚onecznych i na ogóÅ‚ ubogich w wodÄ™. WyksztaÅ‚ciÅ‚y siÄ™ na glebach zasobnych w wÄ™glan wapnia, tj. na skÅ‚onach wzgórz kredowych i lessowych poÅ‚ożonych w centralne i poÅ‚udniowej części regionu. WyróżniajÄ… siÄ™ bogatym i urozmaiconym skÅ‚adem florystycznym z udziaÅ‚em wielu gatunków rzadkich i reliktowych. Najcenniejsze murawy chronione sÄ… w rezerwatach przyrody: "Stawska Góra" z niezwykle rzadkim w Polsce - dziewięćsiÅ‚em popÅ‚ocholistnym, "Å»mudź" z najbogatszym w Polsce stanowiskiem lnu zÅ‚ocistego oraz "Wolwinów" z wisienkÄ… stepowÄ….
Lasy
Lasy regionu cheÅ‚mskiego wyróżniajÄ… siÄ™ różnorodnoÅ›ciÄ… gatunkowÄ… i siedliskowÄ…, gdyż wystÄ™pujÄ… tutaj prawie wszystkie typy siedlisk leÅ›nych Polski niżowej. W póÅ‚nocnej i wschodniej części powiatu dominujÄ… jednopiÄ™trowe bory sosnowe o różnym stopniu uwilgotnienia. Centralna i poÅ‚udniowa część, gdzie lasy wystÄ™pujÄ… na znacznie żyźniejszych siedliskach, to na ogóÅ‚ tworzÄ… drzewostany dwupiÄ™trowe. Pod górujÄ…cymi dÄ™bami i sosnami, drugie, zwarte piÄ™tro tworzy grab. Spotkać tu można również Å›wietliste dÄ…browy - ci Che Å‚ ma.
CiepÅ‚olubne lasy dÄ™bowe i sosnowo-dÄ™bowe z bogatym runem obfitujÄ…cym w gatunki sucho- i ciepÅ‚olubne. W poÅ‚udniowej część regionu, gdzie pokrywa leÅ›na pozostaÅ‚a jedynie w najbardziej niedostÄ™pnych miejscach, np. w stromych jarach i wÄ…wozach, wystÄ™pujÄ… również drzewostany bukowe. Obniżenia terenu opanowaÅ‚y olsy z kÄ™pkowo-mozaikowÄ… strukturÄ… runa oraz rzadkie w Polsce, bagienne lasy brzozowo-olchowe naturalnego pochodzenia. Najcenniejsze fragmenty lasów można podziwiać w rezerwatach przyrody - w "Bachusie" i "Serniawach" ponad dwustuletnie dÄ…browy na żyznych siedliskach grÄ…dowych i łęgowych oraz sÄ™dziwe, ponad stuletnie olszyny, w "Liskach" starodrzew sosnowo-dÄ™bowy oraz lokalny ekotyp sosny zwyczajnej tzw. sosnÄ™ matczaÅ„skÄ… o piÄ™knym pokroju oraz charakterystycznej Å‚uskowatej korze, w rezerwacie "Siedliszcze" wielogatunkowy las liÅ›ciasty ze znaczÄ…cym udziaÅ‚em lipy szerokolistnej.
O Nas, Nasza Oferta, Kontakt, Regulamin © www.w-lubelskie.pl
Wykonanie: PHU Sebastian Woliński
online: 8