Powiaty Województwo Lubelskie. Powiaty Lublelskie, powiaty. www.w-lubelskie.pl

Miasto na prawach powiatu Chełm

Województwo Lubelskie - Miasto na prawach powiatu Chełm

Dane podstawowe

Chełm (ukr. Холм – Chołm) – miasto powiatowe we wschodniej Polsce. Znajduje się na południowy wschód od Lublina, na północ od Zamościa oraz na południe od Białej Podlaskiej, w odległości 25 km od granicy z Ukrainą. Leży nad rzeką Uherką, lewym dopływem Bugu.

Chełm jest po Lublinie drugim co do liczby ludności miastem w województwie lubelskim. W latach 1975-1999 była tu siedziba urzędu województwa chełmskiego.

Miasto jest położone na jedynych swojego rodzaju w Europie Środkowej glebach kredowych i wyróżnia się bogatą historią styku trzech kultur polskiej, ukraińskiej i żydowskiej.

Demografia
    * Powierzchnia: 35,29 km²
    * Liczba mieszkańców: 67 887 (30 IX 2006)[2]
    * Podział na osiedla\dzielnice: Kumowa Dolina, Osiedle Malowane, Wygon, Horodyszcze, Bieławin, Rampa Brzeska, Antonin, Wolwinów, Bazylany, Osiedle Bazylany, Pokrówka, Żółtańce, Trubaków, Majdan, Osiedle Gwarek, Osiedle Sikorskiego (Zachód), Pilichonki, Obłonie, Osiedle Dyrekcja Dolna, Osiedle Cementowni, Działki, Osiedle Na Klinie, Osiedle Kościuszki, Osiedle Słoneczne, Osiedle Jordana, Centrum, Osiedle Baszta, Osiedle Słowackiego, Osiedle Dyrekcja Górna, Osiedle Koniczynka, Osiedle XXX-lecia

Geologia i rzeźba terenu
Chełm leży w zachodniej części Polesia Wołyńskiego, na obszarze Pagórów Chełmskich i Obniżenia Dubieńskiego (Dubienki). Najwyższym punktem jest wzniesienie Góra Chełmska sięgające 220 metrów n.p.m., najniższym dolina Uherki w dzielnicy Bieławin - 80 metrów n.p.m.

Podłoże glebowe stanowią głębokie warstwy kredy pochodzące z okresu kredy, kiedy to dzisiejsze tereny Chełma stanowiły dno ówczesnego oceanu. Ilość kredy w ziemi dochodzi miejscami do 99%.

Środowisko naturalne
Według wojewódzkiego raportu o stanie środowiska[3] jakość środowiska naturalnego w Chełmie jest w odnoszeniu do innych porównywalnych miast Polski dość dobra. Pomimo działającej w bezpośrednim sąsiedztwie miasta cementowni jakość powietrza i gleb w mieście jest zadowalająca[4]. Również rosnący ruch drogowy nie przyczynił się jeszcze do przekroczenia krytycznej granicy zanieczyszczenia hałasem (75dB) nawet w najgłośniejszych miejscach miasta. Ale istnieją także ekologiczne problemy i wyzwania. W obliczu zobowiązań Polski wobec wymagań Ramowej Dyrektywy Wodnej UE wyznaczającej jako cel dobry stan wód, III klasa czystości wody w Uherce jest niezadowalającą, chociaż lepszą w porównaniu do czystości większości rzek na Lubelszczyźnie. Poza tym w Chełmie nie zauważa się jeszcze potrzeby zastosowań odnawialnych źródeł energii, co w obliczu wyzwań związanych ze zmianami klimatycznymi na Ziemi jest niedociągnięciem. Z drugiej strony jednak istnieją starania o modernizację i racjonalizację pozyskiwania energii konwencjonalnymi sposobami.

Ochrona przyrody na terenie miasta: Kredowe gleby sprzyjały powstaniu w swoim rodzaju rzadkich w Europie środkowej i unikalnych na skalę krajową torfowisk węglanowych i związanych z nimi systemów ekologicznych, będących ostoją rzadkich roślin i zwierząt. W najbliższej okolicy miasta znajduje się 5 rezerwatów przyrody z czego 3 chronią te biotopy. Jeden rezerwat przyrody "Wolwinów" znajduje się w Lesie Borek w granicach miasta i chroni płat roślinności stepowej na leśnej polanie. Nowym wyzwaniem dla ochrony przyrody Chełma jest szrotówek kasztanowcowiaczek szkodnik atakujący od kilku lat miejskie kasztanowce.

Klimat
Chełm leży, jak większość terenu Polski, w umiarkowanej strefie klimatycznej typu przejściowego.

Informacje ogólne
Władze samorządowe
Gospodarka
Kultura i rozrywka
Atrakcje przyrodnicze

Władze samorządowe

Urząd Miasta Chełm
ul. Lubelska 65, 22-100 Chełm
tel. (+48-82) 565-22-23, 565-22-32
fax.(+48-82) 565-22-54

Prezydent Miasta Chełm - Agata Fisz

tel. (082) 565-46-10
fax (082) 565 22 54
e-mail: info@chelm.pl

I Zastępca Prezydenta Miasta Chełm
Józef Górny
ul. Lubelska 65, 22-100 Chełm
tel. (082) 565-46-10
fax (082) 565 22 54
e-mail: info@chelm.pl

Sekretarz Miasta
Elżbieta Grzyb
ul. Lubelska 65, 22-100 Chełm
tel. (082) 565-46-10
fax (082) 565 22 54
e-mail: info@chelm.pl

Skarbnik Miasta
Barbara Rozwałka
ul. Lubelska 65, 22-100 Chełm
tel. (082) 565-46-10
fax (082) 565 22 54
e-mail: info@chelm.pl

Gospodarka

Od najdawniejszych czasów miasto było znaczącym ośrodkiem handlu i rzemiosła. Przemiany ustrojowe zapoczątkowane w gospodarce w 1990 roku zmieniły oblicze gospodarcze miasta. W Chełmie działa około 5300 firm.
W początkowym okresie prywatyzacji najdynamiczniej rozwijał się handel i usługi. W ostatnich latach przybywa coraz więcej nowych przedsiębiorstw produkcyjno-usługowych.

W chełmskiej gospodarce dominuje przemysł mineralny. Od dawna jego rozwój wiązał się z istniejącą od 1960 roku Cementownią "Chełm".

Po przekształceniach strukturalnych jest to spółka akcyjna z udziałem kapitału zagranicznego i nadal należy do największych pracodawców na tutejszym rynku pracy. Swoje miejsce ma tu także przemysł spożywczy, odzieżowy, meblowy, elektromaszynowy, szklarski.

Kultura i rozrywka

Chełm to bogaty ośrodek życia kulturalnego. Znajdują się tu: Chełmski Dom Kultury, Chełmska Biblioteka Publiczna, Chełmskie Muzeum, Młodzieżowy Dom Kultury, Państwowa Szkoła Muzyczna I i II stopnia oraz liczne stowarzyszenia kulturalne. Na terenie Chełma działają m.in.: Formacja Tańców Latynoamerykańskich "TAKT ZOMAR" (dwukrotny mistrz Polski w 1997 i 1998 r., wicemistrz Polski w 1999 r. oraz zdobywca czwartego miejsca na mistrzostwach świata w 1996 r., ), Zespół Tańca Ludowego Ziemi Chełmskiej, Chór Ziemi Chełmskiej "Hejnał", Chór Państwowej Szkoły Muzycznej, Orkiestra Dęta, "Estrada Dziecięca", "Promyczki".

Chełm jest miejscem spotkań miłośników z kraju i z zagranicy muzyki akordeonowej oraz pieśni sakralnej. Wszystkim są znane plenery plastyczne, zarówno plastyków amatorów jak i artystów profesjonalnych z całej Europy. Prace z tych ostatnich spotkań wzbogacają zbiory Galerii '72, uznanej na całym świecie kolekcji sztuki współczesnej.

Atrakcje przyrodnicze

Walory przyrodnicze Chełma i okolic

W dorzeczu środkowego Bugu i Wieprza leży powiat chełmski, region ciekawy i kryjący w sobie wiele tajemnic. Pomimo niewielkiej powierzchni wyróżnia się bardzo dużym zróżnicowaniem przyrodniczym i krajobrazowym, gdyż to tutaj właśnie stykają się odmienne regiony: Polesie zaliczane do Europy Wschodniej oraz Wyżyna Lubelska zaliczana do Europy Zachodniej. Każdy z nich charakteryzuje się odmienną budową geologiczną, ukształtowaniem terenu oraz specyficzną florą i fauną.

Największa część regionu położona jest w obrębie południowej części Polesia zwanego Polesiem Wołyńskim. Centralną jego część stanowią wysunięte ku północy izolowane Pagóry Chełmskie, stanowiące obszar przejściowy pomiędzy typowymi krajobrazami poleskimi na północy, a wyżynami na południu. Ich cechą charakterystyczną są wznoszące się wśród zabagnionych równin wzgórza zbudowane z opoki i margli kredowych oraz trzeciorzędowych piaskowców. Na zachód od Pagórów, wzdłuż Wieprza rozciąga się Obniżenie Dorohuckie, a na wschód, wzdłuż Bugu - Obniżenie Dubieńskie. W krajobrazie tych obniżeń dominują rozległe, płaskie równiny wypełnione torfami, rzadziej piaskami i madami, użytkowane jako łąki. Najbardziej urozmaicone krajobrazowo są Działy Grabowieckie należące do Wyżyny Lubelskiej. Zajmują tylko niewielką, południową część regionu. Charakteryzują się występującymi na przemian wzniesieniami (grzędami) i obniżeniami (padołami) rozciętymi doliną rzeki Wojsławki. Padoły są efektem erozji pokrywy lessowej, a częściowo także podłoża kredowego. Grzędy osiągają maksymalną wysokość sięgającą prawie 300 m n.p.m. Podstawową, dominującą w krajobrazie formą są rozcięcia erozyjne typu wąwozów tworzące miejscami gęstą sieć dolinek o stromo nachylonych zboczach oraz wąskich i płaskich dnach.

Wody
Wody są jednym z najważniejszych czynników kształtujących środowisko przyrodnicze tego obszaru, jednocześnie w sposób istotny podnoszącym jego walory krajobrazowe i turystyczne. W regionie chełmskim najważniejszym i jednocześnie najciekawszym akwenem wodnym jest Bug posiadający, jako jedna z ostatnich w Europie rzek naturalny charakter. Płynie leniwie wśród rozległych dolin, ma kręte, nieuregulowane koryto i bardzo liczne, zarastające starorzecza. Wiele niezapomnianych wrażeń mogą dostarczyć również wędrówki dolinami pozostałych rzek: Wojsławki, Rejki czy Mogielnicy, będącymi dopływami Wieprza lub Wełnianki, Uherki czy Udalu będącymi dopływami Bugu. Przy ujściu Udalu, na zbiorniku Husynne znajduje się jedna z nielicznych w kraju kolonia aż czterech gatunków rybitw, w tym dwóch: rybitwy białowąsej i rybitwy białoszyjej, wpisanych do Polskiej czerwonej księgi zwierząt.

Flora i Fauna

Szata roślinna zachowała wiele ze swoich naturalnych cech, decydując o wyjątkowej wartości tutejszych krajobrazów. Elementem charakterystycznym dla Ziemi Chełmskiej są torfowiska niskie oraz murawy kserotermiczne. Najwięcej torfowisk występuje w Obniżeniu Dorohuckim i Obniżeniu Dubieńskim. W zasięgu żyznych wód wolno płynących rzek powstawały torfowiska dolinowe. Odmienny, bo pojezierny charakter mają wyjątkowe i niezwykle cenne przyrodniczo torfowiska węglanowe, położone na obrzeżach Pagórów Chełmskich. Powstały one w obniżeniach terenu, w bezpośrednim sąsiedztwie wzgórz zbudowanych z kredy piszącej. W takich warunkach złoża torfu wysycały się związkami wapnia. Znaczną powierzchnię torfowisk zajmują zwarte łany rzadkiej w Polsce rośliny pochodzenia atlantyckiego - kłoci wiechowatej. Pośród nich, na niewielkich kredowych wypiętrzeniach, zwanych grądzikami rozrzucone są wysepki z murawami kserotermicznymi. Taka mozaika zbiorowisk torfowiskowych i kserotermicznych jest zjawiskiem wyjątkowym w skali Europy. Osobliwościami florystycznymi torfowisk są starzec wielkolistny, języczka syberyjska i dwulistnik muszy, jedne z najrzadszych roślin w naszym kraju. Inne rzadkie już w Polsce gatunki, takie jak: kosaciec syberyjski, gnidosz królewski, storczyk krwisty czy kosatka kielichowa rosną na torfowiskach w populacjach liczących tysiące osobników. Torfowiska węglanowe mają również bardzo duże znaczenie jako siedliska wielu ginących gatunków zwierząt, w tym zwłaszcza ptaków i motyli. Spośród ponad 150 występujących tu gatunków ptaków dwa: wodniczka i derkacz, są zagrożone w skali świata. Oprócz nich można tu jeszcze spotkać takie rzadkości jak: błotniak łąkowy, kulik wielki, dubelt i sowa błotna. Innym osobliwym mieszkańcem torfowisk jest żółw błotny. Bardzo bogaty jest również świat owadów, a zwłaszcza motyli, których występuje tu ponad 800 gatunków. Dla kilkunastu spośród nich torfowiska są jednym z nielicznych w kraju i Europie miejsc występowania. Najcenniejsze fragmenty torfowisk węglanowych chronione są w rezerwatach przyrody: Bagno Serebryskie, Brzeźno, Roskosz i Torfowisko Sobowice.

Nieodłącznym elementem chełmskiego krajobrazu są rozległe łąki występujące w dolinach rzecznych i na dawno zarośniętych jeziorach. Na najcenniejszych ekstensywnie użytkowanych łąkach najczęściej spotkać można chronione gatunki roślin takie jak: pełnik europejski, storczyk szerokolistny oraz zwierząt: czajka, rycyk, kszyk.

Murawy kserotermiczne to nieleśne zbiorowiska siedlisk słonecznych i na ogół ubogich w wodę. Wykształciły się na glebach zasobnych w węglan wapnia, tj. na skłonach wzgórz kredowych i lessowych położonych w centralne i południowej części regionu. Wyróżniają się bogatym i urozmaiconym składem florystycznym z udziałem wielu gatunków rzadkich i reliktowych. Najcenniejsze murawy chronione są w rezerwatach przyrody: "Stawska Góra" z niezwykle rzadkim w Polsce - dziewięćsiłem popłocholistnym, "Żmudź" z najbogatszym w Polsce stanowiskiem lnu złocistego oraz "Wolwinów" z wisienką stepową.

Lasy

Lasy regionu chełmskiego wyróżniają się różnorodnością gatunkową i siedliskową, gdyż występują tutaj prawie wszystkie typy siedlisk leśnych Polski niżowej. W północnej i wschodniej części powiatu dominują jednopiętrowe bory sosnowe o różnym stopniu uwilgotnienia. Centralna i południowa część, gdzie lasy występują na znacznie żyźniejszych siedliskach, to na ogół tworzą drzewostany dwupiętrowe. Pod górującymi dębami i sosnami, drugie, zwarte piętro tworzy grab. Spotkać tu można również świetliste dąbrowy - ci Che ł ma.
Ciepłolubne lasy dębowe i sosnowo-dębowe z bogatym runem obfitującym w gatunki sucho- i ciepłolubne. W południowej część regionu, gdzie pokrywa leśna pozostała jedynie w najbardziej niedostępnych miejscach, np. w stromych jarach i wąwozach, występują również drzewostany bukowe. Obniżenia terenu opanowały olsy z kępkowo-mozaikową strukturą runa oraz rzadkie w Polsce, bagienne lasy brzozowo-olchowe naturalnego pochodzenia. Najcenniejsze fragmenty lasów można podziwiać w rezerwatach przyrody - w "Bachusie" i "Serniawach" ponad dwustuletnie dąbrowy na żyznych siedliskach grądowych i łęgowych oraz sędziwe, ponad stuletnie olszyny, w "Liskach" starodrzew sosnowo-dębowy oraz lokalny ekotyp sosny zwyczajnej tzw. sosnę matczańską o pięknym pokroju oraz charakterystycznej łuskowatej korze, w rezerwacie "Siedliszcze" wielogatunkowy las liściasty ze znaczącym udziałem lipy szerokolistnej.

Polecamy strony

NowaNET
RK Niedziałek

Reklama

online: 12

www.w-lubelskie.pl - informacje miejskie i wojewódzkie, kultura, rozrywka, katalog gospodarczy firm: motoryzacja, medycyna, nieruchomiości, budowlana.